Khôi phục các sông, kênh rạch đã bị lấp
Theo KTS Ngô Viết Nam Sơn ( ảnh), tình trạng ngập úng tại Hà Nội và TP.HCM, thậm chí ở các tỉnh vùng cao, miền núi như Đồng Nai, Bình Dương hay Đà Lạt không phải do thiên tai mà chính là do... nhân tai, bởi vì tốc độ đô thị hóa làm cho diện tích bê tông hóa tăng cao.
* Nhưng muốn phát triển không thể tránh khỏi tình trạng đô thị hóa. Vậy làm sao để có thể phát triển bền vững, thưa ông?
- Kinh nghiệm cho thấy, nếu nước chảy trên đất hay cỏ thì chảy chậm và một phần nước sẽ thẩm thấu xuống đất nên tình trạng chảy nhanh, đổ dồn nước (gây ra ngập nặng) ít xảy ra. Để phát triển bền vững, tránh tình trạng ngập lụt, khi xây dựng, thực hiện quy hoạch phải tính đến sự cân bằng của tốc độ thoát nước. Không phải cứ làm cống thì sẽ không bị ngập. Chỗ nào đất có độ dốc, tốc độ thoát nước nhanh thì cống hoặc mương thoát nước phải lớn và kết nối với hồ chứa điều tiết đủ dung lượng ở vùng thấp. Việc này phải có quy hoạch và làm theo quy hoạch, chứ không phải làm theo cảm tính. Quy hoạch dự án không nên tham xây dựng nhiều quá mà phải dành tỷ lệ đất cho công viên, cây xanh phù hợp ít nhất 30 - 40% trên tổng diện tích sàn xây dựng, thay vì trên diện tích chiếm đất. Tức là một tổ hợp nhà cao 50 tầng trên diện tích 20 ha, phải đảm bảo dành diện tích xanh gấp 10 lần một tổ hợp nhà cao 5 tầng cùng trên diện tích 20 ha đó.
* Thực tế tại TP.HCM chúng ta cũng đã xây dựng cống thoát nước, phát triển đô thị theo quy hoạch nhưng tại sao ngập ngày càng nghiêm trọng?
-Giải quyết ngập là bài toán kỹ thuật, không phải cảm tính. Cụ thể căn cứ vào các dữ liệu thống kê thực tế về mưa và thủy triều để tính toán theo mô hình khoa học. Do vậy, ngập xảy ra là do tính toán chưa chuẩn hoặc thiếu sót, chưa khoa học, thiếu sự phối hợp đa ngành (quy hoạch, thủy lợi, giao thông, hạ tầng). Chúng ta cũng làm cống thoát nước mưa, ngăn triều cường... nhưng đã không tính đúng, tính đủ và thậm chí là sai lệch số liệu về nước mưa, triều cường, lũ nên khi xây dựng xong thì lạc hậu, không đáp ứng được kịp nhu cầu thoát nước, từ đó gây ngập.
* Như vậy các địa phương cần phải làm gì để giảm ngập và tiến tới xóa ngập?
- Việc trước tiên cần làm hiện nay là khoanh vùng các vùng thấp, làm hồ điều tiết có cống dẫn nước đảm bảo dẫn nước để không gây ngập. Nhưng đây chỉ là giải pháp ngắn hạn. Bởi lẽ, nước từ vùng cao đổ xuống vùng thấp nên việc giải quyết ngập ở vùng thấp chỉ là xử lý phần ngọn. Để xử lý tận gốc cần giải quyết từ nguồn nước làm ngập. Các khu không ngập thường ở vùng cao, bị bê tông hóa cao mới dẫn nước thoát nhanh làm ngập vùng thấp lân cận. Do vậy, biện pháp căn cơ là phải rà soát tất cả các khu đô thị ở vùng cao có diện tích bê tông hóa mặt đất cao gần đó, để có giải pháp điều tiết phù hợp lượng nước đổ về vùng thấp. Chẳng hạn như làm thêm các mảng xanh, thảm cỏ trên lề đường, vỉa hè… đào lại các sông, kênh, rạch đã bị lấp, tổ chức các khu vực tích nước tạm thời để thoát dần dần ra sông. Tại sao tại các khu đô thị mới ở nam Sài Gòn - nhiều nơi thuộc vùng thấp (nền 1,8 - 2 m) nhưng không ngập, trong khi các nơi khác nền cao hơn 2 m tại bờ tây sông Sài Gòn lại vẫn ngập? Đó là do quy hoạch nam Sài Gòn đã có tính toán hợp lý về mảng xanh, hồ điều tiết, hệ thống cống thoát nước tại chỗ cho khu đô thị. Đình Sơn (ghi)
|